Kansızlığa çiğ pırasa ve domatesin iyi geldiğini biliyor muydunuz ?
Dünya nüfusunun yüzde 30'unun yakındığı kansızlık pek ciddiye alınmıyor ve tek çare olarak demir hapları görülüyor. Oysa bazı önemli hastalıkların habercisi de olabilen kansızlığın önemsenmesi gerekir.
Kansızlık çekenler için son yıllarda bitkisel çözümler öne çıktı.
Bahçelerde yetiştirilen sebzeler, doğada büyüyen bazı şifalı bitkiler kansızlığa iyi geliyor.
Özellikle saf polen, kansızlıkta bedene önemli takviyelerde bulunuyor.
Sebzeleri de unutmamak lazım. Örneğin pırasa çiğ yenildiğinde kan yapıcı etki gösteriyor. Ayrıca soya sütü, yulaf, pekmez gibi birçok besin iyi geliyor.
Kansızlık kadınları tehdit ediyor!
Doğurganlık çağındaki kadınları etkileyen kansızlık; yorgunluk, baş dönmesi gibi belirtiler gösteriyor.
Ülkemizdeki kadınların yaklaşık üçte birinde demir eksikliğine bağlı kansızlık görülüyor. Bunun nedeni ise adet kanamaları ve sık yapılan doğumlar. Kansızlık özellikle doğurganlık çağındaki kadınları daha çok etkiliyor.
Halsizlik, yorgunluk, çarpıntı, nefes darlığı, baş ağrısı, baş dönmesi, kulak çınlaması, saç dökülmesi ve tırnaklarda kırılma gibi belirtiler de kansızlığa işaret olabiliyor.
Anne sütü önemli demir kaynağı
Gebe ve emzikli kadınlarda da kansızlığa sık rastlanıyor. Bu durumdaki kadınlara, kansızlık gelişmemesi için demir içeren ilaçlar verilmesi gerekiyor çünkü, annede kansızlık varsa bebeğin anne karnındaki fiziksel ve zihinsel gelişimi olumsuz yönde etkilenebiliyor. En önemli demir kaynaklarından biri de anne sütü olduğundan yeni doğan çocukların en az 6 ay süre ile emzirilmeleri gerekiyor.
Vitamin eksikliği de olabilir
Kansızlığın bir diğer nedeni ise B12 vitamini eksikliğidir. Gıdalarla alınan vitamin B12'nin yeterince emilememesi sonucu oluşur. Halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı, çarpıntı gibi bulguların yanında unutkanlık, aşırı sinirlilik, el ve ayaklarda uyuşma, denge kaybı, bazen de şuur bulanıklığı ile kendini gösterebilir. Bu hastalara erken dönemlerde B12 verilmesi tedavide başarı şansını artırır.
Kansızlığı önemseyin!
En fazla genç kadın ve çocuklarda demir eksikliği olarak görülen kansızlık, diğer hastalıklarla karıştırılması nedeniyle genellikle göz ardı ediliyor.
Kandaki alyuvar veya alyuvarlara renk veren hemoglobin sayısındaki azalma, kansızlık olarak adlandırılıyor.
Hemoglobinin üretilmesinde gerekli olan demir, besinlerle yeterli miktarda alınmazsa hastalığın oluşmasına zemin hazırlıyor.
Beslenme ve Diyet Uzmanı Özlem Sert, bu konuyla ilgili cnnturk.com'un sorularını yanıtladı:
Hemoglobin miktarı ne olmalı?
Hemoglobin miktarı erkeklerde 13 g/dL, kadınlarda 12 g/dL, altı ay ile altı yaş arası çocuklarda 11 g/dL nin, 6-14 yaşlarda 12 g/dL nin altındaysa kişi anemik kabul edilir.
Beslenmenin yanı sıra kişide karaciğer, böbrek rahatsızlıkları ve kanser gibi ciddi hastalıklarda görülen iç kanama varsa demir eksikliği kansızlığın nedeni olabilir."
Kansızlığın belirtileri nelerdir?
"Halsizlik, yorgunluk, soluk bir cilt, asabiyet, uykusuzluk, konsantrasyon eksikliği, saç dökülmesi, tırnaklarda incelme görülebilir.
Dünya nüfusunun yüzde 30'unda görülen kansızlık ileri derecelerde elde ve ayakta karıncalanma, depresyon, çarpıntı, kulak çınlaması gibi yakınmalara neden olur.
Özellikle kış aylarında el ve ayaklarda üşüme ile kendini gösterir. Bu tip şikayeti olanlar en yakın bir zamanda hematoloğa başvurmalıdırlar.
Eğer kansızlık demir eksikliğinden oluşuyorsa ağız kenarlarında ve dilde yaralar, tırnaklarda çatlaklar, toprak, buz ve kirece karşı istek olabilir.
Folik asit eksikliğinden kaynaklı ise depresyon, ishal, şiş bir dil olabilir. B-12 vitamini eksikliğinden oluşuyorsa da kilo kaybı, depresyon, hafif renk körlüğü, duyu kaybı ve kararmış bir cilt görülebilir."
Kansızlık nasıl tedavi edilir?
"Tedavide öncelikle kansızlığa sebep olan unsurları öğrenmek gerekir. Fazla adet kanaması veya hemoroid kanaması varsa tedavi edilmelidir."
Beslenmeye bağlı olan bir durumsa dikkat edilmesi gerekenler:
- Kırmızı et, karaciğer, balık, yumurta sarısı, kurubaklagiller, kuru üzüm, kuru incir, yeşil yapraklı sebzeler, ayçekirdeği, fıstık, ceviz, badem, soya fasülyesi demirden zengin yiyecekler tüketilmeli
- Demir emilimini artıran C vitamini alınmalı.
- Öğünlerde ana yemeklerin yanında domates, maydanoz, sivri biber, marul içeren limonlu salata tercih edilmeli
- İçinde bulunan laktik asit demirin vücutta depolanmasını kolaylaştırdığı için yoğurt tüketimi artırılmalı
- Demir emilimini azaltan besinler fazla tüketilmemeli. Çay, kahve, kola, sigara, alkol ve kepekli ekmek.
- Yemekten en az yarım saat sonra çay veya kahve tüketilmemeli
- Sebzelerin haşlama suyu atılmamalı
- Sebzeler mümkün olduğunca az suda veya düdüklü tencerede pişirilmeli
Aşırı üşüme kansızlığın belirtisi
Özellikle kış aylarında el ve ayakların normalden fazla üşümesi ve ısınmaması kansızlığın belirtisi olabilir
Kansızlık, kırmızı kan hücrelerinin içinde bulunan, oksijen taşımakla görevli hemoglobin molekülünün miktarındaki azalma olarak tanımlanıyor.
Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Hematoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erdal Kurtoğlu, kansızlığın en fazla genç kadınlarda ve iyi beslenmeyen bebeklerde görüldüğünü söyledi.
Kan hücreleri açısından önem taşıyan hemoglobin molekülünün üretilmesi için demire ihtiyaç duyulduğunu belirten Kurtoğlu, şunları söyledi: "Besinlerle demir alımının az olması ya da farkına varılamayan iç kanamalar nedeniyle vücuttaki demir kaybının artması bu mineralin eksikliğine yol açar.
Bu eksikliğin yol açtığı başlıca rahatsızlık da kansızlıktır. Kansızlığın temelinde çoğunlukla karaciğer ve böbrek rahatsızlıkları, kanser gibi ciddi hastalıklar yatar."
Kurtoğlu, kansızlık görülen kişilerin el ve ayaklarında normalden daha fazla üşüme olacağını ve çok güç ısıtılacağını belirterek, "Ayrıca, halsizlik, çabuk yorulma ve iştahsızlık da kansızlığa işaret edebilir. Bu nedenle, özellikle kış aylarında el ve ayakların fazla üşümesinden şikayet edenler hemen bir doktora başvurmalı ve kanını kontrol ettirmelidir" dedi.
Kansızlığın önce altında yatan nedeninin belirlenmesi ve bilinçsiz bir şekilde ilaç kullanmaktan kesinlikle kaçınılması gerektiğini vurgulayan Kurtoğlu, "Beslenmeden kaynaklanıyorsa demir destekli bir diyet programı uygulanır. Ancak, temelinde ciddi hastalıkların bulunabileceği kansızlık için doktora gitmeden gelişigüzel bir beslenme programının uygulanması, daha kötü sonuçlar doğurabilir. Bir elin fazla üşümesi, önemsenmelidir" diye konuştu.
